Rodzina Salezjańska

Zgromadzenie zostało założone w 1859 r. przez św. Jana Bosko w Turynie w dzielnicy Valdocco jako zwieńczenie jego długiego i  intensywnego doświadczenia pracy apostolskiej wśród biednej miejscowej młodzieży. Od samego początku salezjanie dedukują swoją pracę kształceniu i wychowaniu młodzieży w szkołach, oratoriach, internatach i domach dla młodych w trudnościach, centrach zawodowych, katechetycznych, uniwersytetach, parafiach, za pomocą druku, ale także poprzez apostolstwo misyjne. Pierwsza prośba o przesłanie misjonarzy w celu ewangelizacji Patagonii dotarła do salezjanów z Argentyny. Na czele pierwszej ekspedycji misyjnej, która wyruszyła 12 maja 1875 r. stanął przyszły kardynał Jan Cagliero. Z biegiem lat salezjanie sukcesywnie poszerzali horyzonty swojego odziaływania na wszystkich kontynentach. Duszą salezjańskiej pedagogii zawsze była i jest miłość

duszpasterska: wychowawcy działają z miłością, serdecznością i uczuciem. Ponadto młodzież powinna być świadoma, że jest kochana, ponieważ kto wie, że jest kochany – kocha. Pedagogia staje się salezjańską duchowością młodzieżową, zainspirowaną humanizmem św. Franciszka Salezego i  połączona ze szczerym nabożeństwem do Maryi Wspomożycielki. Konstytucje Towarzystwa stwierdzają, że salezjanie znajdują swoje uświęcenie w wypełnianiu posłannictwa, co potwierdza liczba świętych (3) i błogosławionych (88) w zgromadzeniu jako bogactwo Bożego daru dla wszystkich. Aktualnie salezjanie posługują w ponad 1000 parafiach. Około 3000 pracuje na misjach. Ich spojrzenie kieruje się obecnie w sposób zdecydowany w stronę młodzieży najbiedniejszej i najbardziej potrzebującej, tej, która jest lub czuje się wykluczona, porzucona czy pozbawiona podstawowych praw.

5 sierpnia 1972 powstaje rodzina zakonna, która analogicznie jak salezjanie dla chłopców, ma na celu poświęcić się na rzecz dziewcząt. Ks. Bosko wybrał grupę młodych kobiet – Córek Niepokalanej z Mornese, która już angażuje się dla dziewcząt ze wsi w celu nauczania ich szycia, ale przede wszystkim by ukierunkować je na bycie dobrymi chrześcijankami i uczciwymi obywatelkami. Grupę animuje Maria Dominika Mazzarello, która staje się współzałożycielką nowej gałęzi salezjańskiej. Dwa zamiary spotykają się w tej samej idei. Siostry, zwane popularnie salezjankami, prowadzone u swoich początków z mądrością formacyjną matki Mazzarello i przez stałe kierownictwo ks. Bosko kreatywnie łączą system prewencyjny Apostoła Młodzieży z kobiecą specyfiką oraz wymaganiami właściwymi w wychowaniu kobiety i dziecka. Cel ich działania to integralny wzrost ludzi, formacja wiary przez systematyczną katechezę, wychowanie do aktywnej postawy obywatelskiej, do darmowości i solidarności. To działania, które harmonizują aspekt wychowawczy z ewangelizacją. Specyficzny wymiar, na którym bazuje wychowawcza tradycja instytutu, to charyzmatyczne doświadczenie Marii Dominiki Mazzarello.

Przez swoje radosne przylgnięcie do Bożych planów miała zamiar doprowadzić każdą dziewczynę do życiowego spotkania z Jezusem, do odkrycia własnego powołania, aby mogła dać odpowiedzialny wkład w rodzinę, społeczeństwo i Kościół. Dzisiaj siostry są obecne na pięciu kontynentach w 96 krajach. Ich priorytetem jest nieustannie wychowanie dziewcząt, które różni się w zależności od kraju. Czynią to w ramach: formacji kulturalnej i ewangelizacyjnej, wprowadzenia w świat pracy, promocji żeńskich spółdzielni na misjach, “odzyskiwania” dziewcząt, które na peryferiach wielkich miast łatwo stają się ofiarami prostytucji, handlu ludźmi, ukierunkowując je na walkę o własną godność i na wypracowaniu kultury na bazie chrześcijańskiego humanizmu. Najbardziej znaczące dzieła to centra młodzieżowe jako nieformalna działalność wychowawcza, szkoły i centra zawodowe, instytucje studiów wyższych, rodzinne domy dziecka, wspólnoty zamieszkania, centra pobytu z programem wychowawczym, centra duchowości dla młodzieży, centra promocji kobiet, wolontariat międzynarodowy, Biuro Praw Człowieka z siedzibą w Veyrier w Szwajcarii.

W 1876 r w Turynie św. Jan Bosko opracował Regulamin Współpracowników Salezjańskich, w którym opisuje członków Stowarzyszenia, jakie mają prawa i obowiązki. Jego dzieło wychowawcze rozprzestrzeniało się bardzo dynamicznie. Zależało mu, aby tworzyć środowiska wychowawcze, w którym wszyscy, żyjąc systemem prewencyjnym, dążą do świętości. Uważał on, że należy również zaangażować świeckich, którym zależy na dobru młodego człowieka, stąd powołał do życia publiczne stowarzyszenie wiernych, w którym osoby świeckie składając przyrzeczenia i  współpracują z salezjanami przez modlitwę, świadectwo życia i pracę na rzecz młodzieży. W ten sposób obok salezjanów i Córek Maryi Wspomożycielki, na wzór trzecich zakonów wyrosła trzecia gałąź rodzącej się Rodziny Salezjańskiej. Obecna nazwa stowarzyszenia to Salezjanie Współpracownicy, którzy w myśl ks. Bosko realizują swój apostolat w codziennych obowiązkach.

Profil salezjanina współpracownika to osoba bogata w humanizm, ochrzczona, która z miłością do Kościoła, radością, wdzięcznością i odpowiedzialnością przeżywa swoje bycie dzieckiem Boga. Jest gorliwym współpracownikiem Boga w salezjańskim posłannictwie, jakimi są: rodzina, młodzi, wychowanie, system prewencyjny, zaangażowanie społeczne i polityczne. Jest wrażliwy na problemy młodzieży i biedy, posiada zmysł braterstwa, akceptuje wartości współodpowiedzialności i współpracy. Osoba, która decyduje się żyć zobowiązaniem jako salezjanin współpracownik jest świadoma, że odpowiada na prawdziwe powołanie. Dlatego konieczne jest przejście drogi formacji. Aktualnie stowarzyszenie posiada elastyczną i funkcjonalną strukturę, bazującą na trzech poziomach: lokalnym, prowincjalnym i światowym. Zwierzchnikiem Stowarzyszenia jest przełożony generalny Towarzystwa Salezjańskiego.

Ks. Bosko wiedziony przez Ducha Świętego, odpowiadając na potrzeby i znaki czasu, powołał do życia liczne grupy apostolskie oraz szerokie rzesze osób, które na różne sposoby działają dla dobra młodzieży i wiernych. Stowarzyszenie Maryi Wspomożycielki zostało założone przez ks. Bosko dla wzbudzania czci do Najświętszego Sakramentu i nabożeństwa do Maryi Wspomożycielki Wiernych. Kanonicznie erygowane w Sanktuarium Maryi Wspomożycielki w Turynie, 18 kwietnia 1869 roku i było przez niego uznane za integralną część

Towarzystwa Salezjańskiego. Od 5 lipca 1989 roku oficjalnie przynależy do Rodziny Salezjańskiej Specyficznym zadaniem osób, które przystąpią do Stowarzyszenia jest żyć i rozpowszechniać wymiar maryjny i  eucharystyczny w charyzmacie salezjańskim, w zgodzie z  nauczaniem Kościoła, dając świadectwo żywej wiary w czasie prób w Kościele i zagubienia ludzkości. Stowarzyszenie jest obecne w 50 krajach świata, liczy ok. 100 tys. członów w 800 grupach.

Byli wychowankowie należą do Rodziny Salezjańskiej z  tytułu otrzymanego wychowania. Ich przynależność staje się bardziej ścisła, gdy zobowiążą się do  uczestnictwa w posłannictwie salezjańskim w świecie. Można uznać, że ruch Byłych Wychowanków Salezjańskich (BWS) sięga roku 1870, kiedy to kilkunastu rzemieślników i  robotników turyńskich postanowiło uczestniczyć w obchodach imienin ks. Bosko na Valdocco, co stało się 24 czerwca. Do tych tradycyjnych dołączyły potem odrębne spotkania. Na uwagę zasługuje to, które odbyło się 13 lipca 1884 r., kiedy to ks. Bosko wypowiedział słowa bardzo znaczące dla tego ruchu: „Byliście małą trzódką. Powiększyła się, bardzo się powiększyła, ale pomnoży się jeszcze bardziej. Staniecie się światłem, które rozbłyśnie wśród świata” i tak faktycznie się stało. Najpierw była pierwsza lokalna Unia Byłych Wychowanków (1894), potem powstała myśl o stworzeniu Międzynarodowej Federacji Byłych Wychowanków, która się w końcu urzeczywistniła.

W 1911 i 1920 odbyły się pierwsze kongresy międzynarodowe BWS. Lata 1953-1956 to czas przekształcania federacji międzynarodowej w konfederację światową, zrzeszającą wszystkie federacje krajowe. Byli wychowankowie, poprzez swoje świadectwo „dobrych chrześcijan i uczciwych obywateli”, starają się szerzyć ideał wychowania otrzymany w domach salezjańskich, czyniąc to w różnych formach, m.in. poprzez stowarzyszenie przedsiębiorców (byłych wychowanków i przyjaciół ks. Bosko), którzy starają się zastosować w świecie biznesu zasady i ideały chrześcijańskie i salezjańskie, formację dla byłych wychowanków w zakresie zawodowym i duchowym, posługę wolontariatu na rzecz młodzieży na całym świecie. Aktualnie jest ok. 100 tys. byłych wychowanków zorganizowanych w stowarzyszeniach na 4 kontynentach.

Ochotniczki Księdza Bosko są międzynarodowym Instytutem Świeckim na prawie papieskim. Oficjalnie powstał 20 maja 1917 r. w oratorium sióstr salezjanek w Turynie z inicjatywy ks. Filipa Rinaldiego. W latach 50-tych ub. wieku zaczął wychodzić poza granice Włoch, a następnie poza granice Europy. Obecnie liczy ok. 1200 członkiń. Organizacyjnie dzieli się aktualnie na 27 Regionów, z czego 12 jest w Europie. Regiony dzielą się na Zespoły. Każdy Zespół oraz każdy Region posiada asystenta kościelnego, którym jest ksiądz salezjanin. Formacja w Instytucie odbywa się bez opuszczania miejsca zamieszkania. Instytut nie prowadzi wspólnych dzieł, nie ma wspólnego życia, ale jego członkinie żyją komunią życia, tworząc właśnie zespoły, w których się spotykają, formują i wzajemnie wspierają. Jego początki w Polsce datują się na rok 1972. Aktualnie w Polsce jest siedem Zespołów, które raz w miesiącu spotykają się na dni skupienia. Instytut VDB powstał w myśl ks. Rinaldiego,

Córki Boskiego Zbawiciela (HDS) to zgromadzenie założone w 1956 r. przez salezjańskiego biskupa Pedro Arnoldo Aparicio w San Vincente w Salwadorze, który obejmując rodzącą się diecezję zauważył brak kapłanów i sióstr. Jednocześnie miał doświadczenie konfesjonału, gdzie odkrył wiele dziewcząt, które z różnych powodów nie mogły być przyjęte do innych zgromadzeń. Tak powstała myśl utworzenia żeńskiej wspólnoty zakonnej o prostym życiu i  zwyczajach, które pomogłyby w katechizacji w szkołach parafialnych i duszpasterstwie młodzieży. Siostry określają się jako zakonnice-katechistki-wychowawczynie-misjonarki, które żyją duchowością dziecięctwa Dzieciątka Jezus w żłóbku betlejemskim i duchem ks. Bosko w służbie dzieciom i młodzieży. Duchowość żłóbka jest typowym elementem charyzmatu z prostego faktu, że instytut został założony w noc Bożego Narodzenia. Cnoty, które charakteryzuje żłóbek to prostota, ubóstwo, pokora, duchowa łagodność.

Duchowość ks. Bosko przekazana przez założyciela od początków była wskazywana jako sposób osiągnięcia świętości: cierpliwa miłość Boga i łagodność Dobrego Pasterza, zapał duszpasterski, wyrozumiałość, radość, duch rodzinny, okazywane uczucie, pracowitość, umiarkowanie i zjednoczenie z Bogiem. Są one wyraźnie obecne od pierwszych faz formacji. Siostry oddają się edukacji i ewangelizacji dzieci i młodzieży ze szkół publicznych, w domach dziecka, przedszkolach, dziełach promocji ludzkiej, a także prowadzą katechezę w parafiach.

W 1989 r. Zgromadzenie zostało ogłoszone instytutem na prawie papieskim. Od 1987 r. oficjalnie należy do Rodziny Salezjańskiej. Aktualnie liczy ok. 170 sióstr. Jest obecne w 8 krajach.

Gdy Salezjanie objęli okręg misyjny w Tajlandii odczuli potrzebę rąk kobiecych. Stąd ks. Geatano Pasotti salezjanin, w Bangkoku 7 grudnia 1937 r. z grupą młodych kobiet, które pracowały w kuchni salezjańskiej i posiadały już formację chrześcijańską położył fundament pod nową rodzinę zakonną. Pomocą służyły mu dwie siostry salezjanki, z których jedna została przełożoną generalną, a druga mistrzynią nowicjatu. Zadaniem nowego zgromadzenia było prowadzenie na misjach szkół parafialnych. W 1964 r. Zgromadzenie uzyskało autonomię i działa na prawie diecezjalnym.

Siostry żyją fiat Maryi, zawsze gotowe na pełnienie woli Boże, w duchu rodzinnym, w prostocie, radości, ukazując optymizm i zdolność adaptacji do sytuacji. Ich motto zaproponowane przez założyciela to: Miłość Chrystusa przynagla nas! (2 Kor 5, 14), a ich duchowość wyraża się w słowach: „Kochać, służyć i przebaczać.” Są zaangażowane w duszpasterstwie młodzieżowym i rodzinnym. Służą głównie przez wychowanie i  katechezę, ale także w dziełach dla ubogich i  opuszczonych, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Obecnie zgromadzenie liczy ok. 90 sióstr, które pracują w 4 diecezjach Tajlandii i Kambodży.

Zgromadzenie Sióstr Jezusa Młodzieńca powstało w 1938 r. w Campo Grande w Brazylii. Jego założycielem był bp Vincente Priante, salezjanin. Nowe zgromadzenie miało być odpowiedzią na dwie potrzeby: mała liczba księży i osób konsekrowanych wobec niezmierzonych potrzeb duszpasterskich rozległej diecezji oraz ograniczony dostęp do życia zakonnego dla dobra dziewcząt, córek rodziców znajdujących się sytuacjach nieuregulowanych, których istniejące zgromadzenia nie przyjmowały. Kierownictwo powierzono siostrze salezjance, która pełniła rolę przełożonej do 1967 r. Zgromadzenie jest instytutem diecezjalnym. Jego hasłem jest: „Wszystko dla wszystkich”.

Patronami są Jezus Młodzieniec i Maryja z Nazaretu. Jak młody Jezus, siostry czują się powołane by zatroszczyć się o sprawy Ojca, uobecniając Jego miłość do najbardziej potrzebujących i odrzuconych, aby świat stał się jedną rodziną. Instytut narodził się i karmi duchem i posłannictwem św. Jana Bosko. Stara się żyć swoim posłannictwem dając odpowiedź na konkretne problemy Kościołów lokalnych przez edukację, duszpasterstwo rodzin, dzieła socjalne zwłaszcza dla dzieci i starszych, szczególnie najuboższych. Siostry prowadzą 6 domów zakonnych, na terenie 3 brazylijskich diecezji. Obecnie Zgromadzenie liczy 19 sióstr.

W drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX w. grupa młodych mężczyzn w czterech różnych krajach, nie wiedząc o sobie wyraziła pragnienie poświęcenia się Bogu w świecie. Towarzyszyło im 3 salezjanów i ochotniczka ks. Bosko. Zaczęli doświadczać tej formy życia. W grudniu 1993 r. przełożony generalny SDB ks. Egidio VIgano zaprosił niektórych członków grup i osoby im towarzyszące do Rzymu. Zaproszeni w następnym roku 12 września 1994 r. zdecydowali o oficjalnym zainicjowaniu grupy Ochotników z  Księdzem Bosko redagując Konstytucje ad experimentum. Zostały złożone pierwsze śluby. 24 maja 1998 r., na prośbę przełożonego generalnego ks. Juana Vecchego, arcybiskup Caracas kard. Ignacio Antonio Velasco Garcia SDB wydał dekret erekcyjny Ochotników z Ks. Bosko jako publicznego stowarzyszenia wiernych świeckich zmierzającym do stania się instytutem świeckim życia konsekrowanego.

Tym samym zostały też zatwierdzone Konstytucje. Już na tej fazie została uznana przynależność grupy do Rodziny Salezjańskiej. Członkowie instytutu uważają się za świeckich konsekrowanych, uznają się za salezjanów, zobowiązują się do życia ślubami w posłuszeństwie, czystości i ubóstwie, żyją w swoich naturalnych rodzinach, pełniąc obowiązki zawodowe, żyją duchem salezjańskim, angażują się w dzieła wychowawcze salezjańskie współpracując z innymi gałęziami Rodziny Salezjańskiej, szczególnie z VDB.

Aktualnie są obecni w 26 krajach na 4 kontynentach. Instytut liczy 83 osoby, których 52 osoby żyje już profesją rad ewangelicznych.

Zgromadzenie Sióstr Zwiastunek Pana zostało założone w 1930 r. przez biskupa Alojzego Versiglię, salezjanina w celu pomocy w pracy misyjnej w Shaoguan (Chiny) i w wychowaniu młodzieży. Decyzja ta była konsekwencją Synodu w Szanghaju, który polecił katechetkom, żyjącym w swoich domach, by złączyły się w kongregację diecezjalną służącą misji, jeśli chcą złożyć prywatny ślub czystości. Gdy bł. ks. Versiglia wrócił do diecezji Shiu-Chow, zorganizował w zakładzie prowadzonym przez Salezjanki trzyletni kurs katechetyczny. Z uczestniczek pragnął utworzyć grupę siostry pracujących w jego diecezji. W oparciu o działające w Szanghaju instytuty i  Konstytucje salezjanek przygotował zarys reguł. Śmierć męczeńska bp Versiglia i ks. Caravario przerwała proces tworzenia nowej Rodziny zakonnej.

Jednak następca zmarłego męczennika, bp Ignacy Canazei w 1936 r. otrzymał z Rzymu pozwolenie na otwarcie nowicjatu dla Zgromadzenia Sióstr Zwiastunek. Okres komunizmu mocno ograniczył pracę i rozwój instytutu. Siostry nie miały swoich kaplic, by swoim przykładem zachęcać parafian do udziału w codziennej Mszy Świętej. Niektóre z nich zajęły się pomocą w ośrodku trędowatych w Coloane koło Macao. Zgromadzenie przetrwało dzięki trzem siostrom, którym udało się dostać do Hong Kongu i uzyskać pomoc i kierownictwo duchowe od salezjanów. Obecnie liczy 19 sióstr profesek, które prowadzą szkołę podstawową i dwie szkoły średnie w Hong Kongu, gdzie jest ich dom generalny. Zgromadzenie zostało przyjęte do Rodziny Salezjańskiej w 2005 r.

wykładowcy akademiccy, prowadzący internaty i administratorzy.21 kwietnia 2000 roku diecezja Ambikapur uznała ich jako instytut świecki. W 2016 r. Watykan zatwierdził instytut jako nowa forma życia konsekrowanego, skupiająca siostry, braci i diakonów. Główną patronką zgromadzenia jest Maryja Wspomożycielka. Instytut praktykuje system i metodę wychowawczą ks. Bosko, który naśladując Dobrego Pasterza, swoją działalność wychowawczą i duszpasterską oparł na rozumie, religii i miłości. Uczniowie, czerpiąc inspirację z ewangelicznego fragmentu, w którym mowa jest o misji, jaką Jezus powierza 72 uczniom, oddają się głoszeniu Ewangelii, od nauki katechizmu do opieki nad chorymi i posługi na rzecz biednych. Od 2009 r. przynależą do Rodziny Salezjańskiej. Dzisiaj jest ich ok. 400, pracują w 51 diecezjach Indii, Włoch i Peru.

Podstawą duchowości Instytutu są dwie zasady: „Któż jak Bóg” i „Powściągliwość i praca”. Głównym patronem wspólnoty jest św. Michał Archanioł, bojownik o chwałę Bożą i zwycięstwo prawdy. Zasady te zobowiązują siostry do umiłowania Boga nade wszystko i szukania Jego chwały przez realizowanie dobra, sprawiedliwości i miłości. Ich powołaniem jest ukazywanie Chrystusa światu, a szczególnie dzieciom i młodzieży przez wychowywanie w zasadach wiary oraz w duchu powściągliwości i pracy.

Aktualnie Zgromadzenie liczy ok. 250 sióstr. W Polsce są obecne na 30 placówkach parafialnych. Pracują jako katechetki, pielęgniarki, zakrystianki, organistki, kancelistki, opiekunki parafialne. Prowadzą domy dziecka, przedszkola, świetlice środowiskowe, dom matki i dziecka. Zgromadzenie wyrosło na polskiej ziemi, ale obecnie objęło działalnością apostolską i wychowawczą także inne kraje. Siostry michalitki pracują we Francji, Niemczech, Włoszech, na Białorusi, Ukrainie i  w Kamerunie. Wszędzie posługują najbardziej potrzebującym.

Idea powstania FCMN ma swoje korzenie w zaniepokojeniu bpa Nicoli Cotugno, salezjanina – dzisiaj emerytowanego arcybiskupa Montevideo (Urugwaj), które było w nim obecne już od czasów nowicjatu. Jako młody kandydat salezjański przejawiał skłonność do życia kontemplacyjnego. Został jednak zachęcony do pozostania w Zgromadzeniu Salezjańskim. Nagląca potrzeba kontemplowania charyzmatu salezjańskiego została potwierdzona na przestrzeni lat przez różnych salezjanów, a wśród nich w 1964 r. przez ks. Egidio Viganò, późniejszego VII następcą Księdza Bosko. Dzięki odważnej inicjatywie bpa Giuseppe Gottardiego, biskupa pomocniczego Montevideo, również salezjanina, w dniu 14 sierpnia 1977 r, w czasie Eucharystii miały miejsce pierwsze konsekrowania się Maryi członków Bractwa Kontemplacyjnego. “To, co mogę zapewnić, to to, że ta kontemplacja w działaniu, która stanowi sposób, w jaki chcemy przeżyć nasze życie, tkwi mocno

w duchowości salezjańskiej” – stwierdził przy tej okazji ks. Cotugno. W 1986 r. FCMN zostało wcielone w Kościół lokalny, a w 1993 r. zostało prawnie zatwierdzone jako prywatne stowarzyszenie wiernych. Tożsamość charyzmatyczna bractwa zasadza się na kontemplacji w działaniu. “Żyć kontemplacją oznacza dla członków tego bractwa mieć udział w doświadczeniu zjednoczenia z Bogiem we wszystkich działaniach i wyrazach życia… Maryja z Nazaretu, kobieta dnia codziennego, jest naszym wzorem kontemplacji” . Bractwo tworzą osoby żyjące we wspólnotach lub we własnych domach, zaangażowane małżeństwa i młodzież, osoby konsekrowane i kapłani. Tworzą potrójne oblicze jedności, która jest elementem tożsamości powołaniowej i charyzmatycznej. Bractwo aktualnie jest obecne w Urugwaju, Argentynie, Włoszech, na Słowacji i Republice Czeskiej. Od 18 lipca 2016 jest członkiem Rodziny Salezjańskiej.